Nonviolent Peace Guerilla

My Friday Thoughts:

Yesterday I participated in an interesting negotiation game on Nagorno Karabakh with young Dutch political talents. The participants did a good job in the negotiations. It made me a bit sad though that they actually did a better job than the official negotiators. The difference is of course that for them it is a game, and their main goal was to show how well they could negotiate and find a solution for the conflict. They had the will to come to agreements, compromises and so they did.

In reality the key problem is that there is a complete lack of political will to make any creative, positive steps forwards. The leadership and the societies in the countries involved are “not ready”, and there is a lack of creativity and people’s power to breakthrough this cynical game.

And in the meantime violence is becoming more and more a ‘normal’ phenomenon, as the violence against peaceful demonstrators in Azerbaijan or the shooting of Paruyr Hayrikyan shows.

What I would like to see is a nonviolent peace guerilla. Like in war, when the opponent is much much stronger, you need to change your tactics. Against the massive hate propaganda machinery and the militarisation of society, only smart, small, funny hit-and-run, laugh-or-I-shoot actions will work.

Peace Activism 2.0, here we come! Please welcome the new Nonviolent Peace Guerilla!

Psssst, don’t tell any further: soon more about this!

21 September 2012 – a good day for the birth of a new peace movement in the South Caucasus

On the 21st of September, the world celebrates the United Nations’ International Day of Peace. The question is, will the South Caucasus celebrate peace as well?

In 2014, Armenia and Azerbaijan will ‘celebrate’ the twentieth anniversary of the ceasefire agreement that ended the war, but froze the conflict over Nagorno Karabakh. 2014 is just two years on, and I wonder how big chances are that in 2014 a true solution to the conflict will be any nearer than in 1994? Frankly speaking, chances are slim, very slim. Even worse: chances of renewed warfare are way higher than let’s say ten years ago.

I’m afraid 20 years simply got wasted. Negotiations have not made any progress at all. Instead, hatred has grown, and less and less people believe in a peaceful solution. This is not a pity, or a shame; this is utterly WRONG! And dangerous. I believe that deep down in their hearts, no-one, apart from maybe a few opportunists at the top, wants a new war. However, people are ready for war, because they increasingly fail to see, or even worse, do not want to see, an alternative.

Who is to blame for this? For about 99% it is the political leadership in both Armenia and Azerbaijan, that clearly lacks the vision, political will and courage to find a peaceful solution. Why? That is a question they themselves should answer. Experts at home and abroad have come up with numerous scenarios leading to – in my view – acceptable compromises. Solving the conflict is not a matter of a lack of good ideas. It is a matter of choice.

People in Armenia, Azerbaijan, those currently living in or originating from Nagorno Karabakh are caught in a negative spiral. The warning signals all point into the same direction: unless each of the sides gives in, compromises – and ‘compromise’ sounds in the South Caucasus very much like ‘surrender’ – there will be war. Since this will not happen, both sides playing this chicken game will end up in a deadly crash. Give it two years or five years, maybe ten, and there will be war. War. Killing. Bloodshed. Tens of thousands people killed, hundreds of thousands threatened and on the run. Economies devastated. Cities bombed. Families destroyed.

I understand how propaganda works. It is based on fear and anger. Fear for ‘the other’, fear to loose what you have. Anger at the other, anger for what the other has or does, anger for what you don’t have because of the other. With a solid grip on all popular forms of media, the authorities control what people see and hear, and influence what they think and feel. The authorities have the choice and the power to prepare society for war or for peace. They obviously chose to prepare for war. No attempts whatsoever are made to diffuse tensions.

If the current situation is for about 99% to blame on the regimes in Armenia and Azerbaijan (and, de facto, in Nagorno Karabakh), what about the remaining 1 or 2%? That is the people themselves, and especially “civil society”, the organised part of society that could (or ought to) function as a counterweight to their own authorities. But they don’t. Yes, there are numerous (internationally supported) peacebuilding initiatives, expert meetings, people-to-people contacts. But that is not enough. The stuff they do, the things they say, are important and brave, but most of the time not going beyond the usual suspects, not reaching out to wider society, or even worse: are directed at an international audience. The EU has heard more talks and ideas about peace than the societies around them… I fear that, in many ways, most organisations lost contact with their surroundings, the society they work in. They do not manage to mobilise people against an approaching war.

Peace activists should be able to tell the truth to their society, that the conflict between Armenia and Azerbaijan is real and the road to a peaceful solution is difficult; that compromises are unavoidable, for both sides; that these are however the only option. They should convince the people that the only scenario that is not an option is – what a paradox – the one that is unfolding right now: the road to war. They should help their societies understand that a new war will not solve the conflict. Even in the unlikely case that one of the sides wins the war, it is even more unlikely that this victory will solve the conflict in the long run. It will only be another temporary victory, a next phase in the conflict that adds a new layer of pain and resentment, and new calls for revenge. That is the road to destruction.

During the hights of the war over Nagorno Karabakh in the ninetees, civil society activists played an key role in ending the war.  They organised cross-border Peace Caravans, arranged the exchange of Prisoners of War, helped the Red Cross to identify Missing Persons. Of course times changed, and – thank god – the region is not in a situation of full war yet. 

Still the deep question I am struggling with right now, as an activist and part of an international  peace movement, is: WHERE IS THE PEACE MOVEMENT IN THE SOUTH CAUCASUS? What’s up with the silence? How many more wake-up calls are needed to realise that the time for further ‘analysis of the situation’ or ‘exploring possible peaceful solutions’ is over, and that it is time to act and mobilise people against the approaching war? More investments in the military? More reinforcements at the ceasefire line? More pardoned murderers?

No, people, enough is enough. It is time to make a stance, time to speak out, time to stop the war, before it stops you! 21 September, the International Day of Peace, is a good day to see the birth of a new peace movement in the South Caucasus. We saw the power of the people – once again! – in North Africa. I know that this power is also available in the South Caucasus, and can be used in a positive way to find a peaceful solution for a conflict that should have been solved long ago. If we start now, we actually may be a step closer to peace in 2014 than in 1994. No time to waste: peace activists of the world, unite! I wish you all a great International Day of Peace.

Guido de Graaf Bierbrauwer

facilitating facilitators’ learning

Over the last week, a remarkable group of people gathered in Pristina, capital of the partly-recognised state of Kosovo. In a small paradise of warm sun, a cool garden with lush trees and bubbling fountains, and an atmosphere of openness and laughter, many outstanding peace activists from all over the world discussed, shared, learned from and inspired each other around issues of (inter)mediation and facilitation.

Part of the people present were my colleagues – many of whom I got to really know, with all their skills, experience and personal qualities, much better over these four days of intensive interaction. The larger part of the group was constituted by the partners IKV Pax Christi works with in all these different parts of the world. From my own beloved Caucasus and our host region, the Balkans, to far-off central Africa and the turmoil of the tormented Middle East. Their stamina, knowledge, and courage impressed as much as their enthusiasm, good spirit and humour made the whole seminar a dazzling and extremely enriching experience.

It made me feel extremely honoured and grateful, but also at times a little nervous, to be in the position to guide such a group through the four days of exchange, interaction and learning. With three languages, almost 50 people and an incredible amount of expertise in the room, finding the right format wasn’t necessarily obvious. Of course, I wasn’t alone; our IKV Pax Christi team was reinforced for the occasion with our partners Oliver Wolleh and Wolfram Zunzer from Berghof Foundation, and Valdete Idrizi, founding mother of partner organisation Community Building Mitrovica and currently director of the Civikos platform in Pristina.

With a strong team in place and a lot of thinking, discussing and conceptualising, we shaped four exciting days of aligning theoretical concepts, playing role-plays, analysing the stages of a mediation/facilitation process, but first and foremost share the rich experience within the group, discuss diverse case studies, distil best practices and analyse the ingredients for success. I think I can safely say that most of us left energised and inspired by new ideas and great people. And some of us found that our work consist of a lot more facilitation than we initially thought…

Thank you to all who were there and made this a week to remember – and build upon.

Laster uit Azerbeidzjan

Ooit afgevraagd: hoe werkt dat nou precies, een repressief, ondemocratisch land? Wat merk je daar nu eigenlijk van? Tijdens reizen naar landen in de Kaukasus en naar andere delen in de wereld die minder vrij zijn dan de onze krijg je natuurlijk wel het een en ander mee. Bijvoorbeeld uitvoerige controles bij de grens, lastige visumprocedures en als je geluk hebt een mannetje dat bijzondere interesse toont in wat je zoal doet in het land. En als je voor IKV Pax Christi werkt, zoals ik, vertellen lokale organisaties en activisten natuurlijk wat er allemaal mis is met het land. In Nederland kan je die verhalen trouwens ook horen als je wilt – ga naar het eerste de beste opvangcentrum voor asielzoekers en vraag een vluchteling waarom hij naar Nederland gekomen is.

Maar ik kan je vertellen: het is toch anders als een regime het direct op jou of jouw organisatie gemunt heeft. Blijkbaar moet je het echt zelf ervaren om te merken hoe repressie werkt.

Op 26 mei, tijdens de finale van het Eurovisie Songfestival in Baku, Azerbeidzjan, organiseerde D66 met een aantal andere politieke en maatschappelijke organisaties – de VVD, ChristenUnie, de Alfred Mozer Stichting (PvdA), Amnesty International, het COC en IKV Pax Christi – een alternatief songfestival, met als titel “Douze Points for Freedom”.

Het doel van deze ludiek-serieuze avond was de aandacht te vestigen op de beroerde mensenrechtensituatie in Azerbeidzjan en mensenrechtenactivisten in Azerbeidzjan een hart onder de riem te steken. Het was een leuke avond, met grappige en goede artiesten en vooral veel Azerbeidzjanis. Een van de Azerbeidzjaanse artiesten was Jamal Ali, die net zijn land ontvlucht was nadat hij een clip op youtube had gezet van zijn laatste liedje over het Eurovisie Songfestival. Ik zat zelf in de vakjury, maar de keuze van de winnaar was net zo democratisch als een gemiddelde presidentsverkiezing in de Kaukasus.

Op 28 mei kreeg ik het bericht dat op 27 mei al de Azerbeidzjaanse Staatstelevisie, AzTV in hun wekelijkse analytische programma “Hefte” aandacht had geschonken aan ons alternatieve songfestival. Nou ja, eigenlijk ging het helemaal niet over het festival, maar vooral over IKV Pax Christi. In een zeer merkwaardig relaas van wel zes minuten, wordt IKV Pax Christi van de meest vreemde dingen beschuldigd. We zouden verkiezingen waarnemen in Nagorno Karabach en Nagorno Karabach een perfecte democratische staat vinden. We zouden, samen met Azerische verraders, opgeroepen hebben het Eurovisie Songfestival in Baku te boycotten. We zouden problemen met mensenrechten verzinnen in Azerbeidzjan. We zouden Armeniërs en Azerische verraders betalen om te demonstreren voor de ambassade van Azerbeidzjan in Den Haag.

Allemaal totale en makkelijk weerlegbare onzin natuurlijk, maar de vraag is waarom een land zich verlaagt tot dit soort bijna kinderachtige laster. Het is vooral een waarschuwing: als jij kritisch bent op Azerbeidzjan, dan weten we je te vinden en dan halen we je door het slijk. Dat gaat het makkelijkst door een relatie te leggen met de aartsvijand van Azerbeidzjan: Armenië en de Armeniërs in Nagorno Karabach. Het regime denkt blijkbaar dat mensen blind worden zodra het A-woord valt. En IKV Pax Christi is wat dat betreft een makkelijk slachtoffer. We werken namelijk al jaren samen met Armeniërs (en Azerbeidzjanis), ook met diegenen die uit Nagorno Karabach komen. In de ogen van velen – de propaganda van de overheden in de regio is blijkbaar effectief – zijn we dus al sowieso verdacht.

Ik wist het natuurlijk al: werken aan dialoog tussen twee conflictpartijen en tegelijkertijd beide regimes bekritiseren is vragen om problemen. Maar het kán niet anders. Het feit dat ze niet democratisch zijn is één van de belangrijkste redenen dat het conflict niet opgelost wordt. Het conflict voor door alle kanten misbruikt om legitimiteit te geven aan de machthebbers. Stoep kapot? Ligt aan het conflict! Geen democratie? Komt door conflict! Corruptie? Conflict! Slecht onderwijs? Vul zelf maar verder in.

Ik denk overigens niet dat het conflict makkelijk en meteen opgelost wordt als er anderen aan de macht zouden komen. Wat ik wel weet, is dat diegenen die nu de touwtjes in handen hebben het in ieder geval niet zullen doen. Ze hebben het conflict te hard nodig, onder meer om lastige organisaties, blijkbaar zoals IKV Pax Christi er opeens een is, de mond te snoeren. Dat gaat ze uiteindelijk niet lukken.  Wordt vervolgd.

Azerbeidzjan in de spotlights

In mei organiseert Azerbeidzjan het Eurovisie Songfestival in haar hoofdstad Bakoe, de Stad der Winden. Ik hoor u denken: so what? Waarom moet ik hier nu over het Eurovisie Songfestival lezen, dat extravagante festival dat betaald wordt door het Westen maar altijd gewonnen wordt door het Oosten van Europa?

Omdat het dit jaar in Azerbeidzjan gehouden wordt, het land met de exotische naam, waarvan maar weinig mensen weten waar het precies ligt. Zelfs hier bij IKV Pax Christi komt het nog regelmatig voor dat mensen denken dat het in Centraal Azië ligt. “-dzjan” lijkt op “-stan”, lijkt op Oezbekistan, Turkmenistan, Afghanistan en dat is Centraal Azië. Nee dus, Azerbeidzjan ligt in de Kaukasus.

Het land, of beter haar cultuur, is beschreven in een prachtig boek van Kurban Said: Ali en Nino. Op de achterflap van het boek staat een treffende samenvatting: “De liefdesgeschiedenis tussen Ali Shirvanshir, een jonge adellijke moslim, en Nino Kipriani, dochter van een christelijke zakenman, speelt in Azerbeidzjan ten tijde van de Russische Revolutie en de Eerste Wereldoorlog. In deze exotische wereld is het de liefde tussen Ali en Nino die alle etnische grenzen overstijgt. Ver voor er sprake was van een multiculturele maatschappij schreef Kurban Said al over de versmelting van culturen en de daarbij behorende conflicten en worstelingen.”

Conflicten en worstelingen heeft Azerbeidzjan nog steeds. Zo is het conflict om Nagorno Karabach nog steeds niet opgelost. Nagorno Karabach was in de Sovjettijd een autonoom gebied binnen Azerbeidzjan waar in meerderheid Armeniërs woonden. Toen de Sovjet-Unie uit elkaar aan het vallen was en Azerbeidzjan zich onafhankelijk verklaarde van de Sovjet-Unie, verklaarde Nagorno Karabach zich onafhankelijk van Azerbeidzjan. De oorlog die hierop volgde werd gewonnen door de Armeniërs, ten koste van zo’n dertigduizend Armeense en Azerbeidzjaanse doden en zo’n anderhalf miljoen vluchtelingen. De openlijke oorlog mag dan wel voorbij zijn, maar de vrede is nog ver te zoeken. De haat is tussen Azerbeidzjanis en Armeniërs is immens. Zo groot zelfs dat de Armeniërs besloten hebben om niet mee te doen met het Eurovisie Songfestival in Bakoe.

Naast conflicten heeft Azerbeidzjan nog meer: het heeft olie, gas en dus geld. De afgelopen jaren heeft vooral Bakoe een ongekende transformatie ondergaan. In de Sovjettijd en de eerste jaren van de onafhankelijkheid was Bakoe een vervallen stad. Zelfs in 2007, toen ik er voor het eerst kwam, was Bakoe nog een grote bende. Kapotte trottoirs, grote gaten in de straten, half afgebouwde flats en vervallen huizenblokken.

De laatste jaren is Bakoe echter in een enorm tempo in oude luister hersteld en dat geldt zowel voor ‘de Oude Stad’, een echte medina naar Oosters voorbeeld, als de stad eromheen die gebouwd is ten tijde van de eerste olie-boom in de negentiende eeuw, met Parijs of Barcelona als voorbeeld. Het Bakoe van nu lijkt weer op het Bakoe uit de tijd dat de familie Nobel – van de Nobel Vredesprijs inderdaad – hun fortuin hier maakte.

Azerbeidzjan heeft nog iets: een niet zo heel goede reputatie als het gaat om mensenrechten en in het bijzonder de vrijheid van media. Kritische journalisten, internet-bloggers, mensenrechtenactivisten en vredesvechters worden vaak hard aangepakt door de overheid. Ik vroeg daarom aan jonge activisten in Bakoe of zij het nu een vloek of een zegen vonden dat het festival in hun stad georganiseerd wordt. En hoewel er negatieve kanten aan zitten – hele huizenblokken zijn gesloopt om de Christal Hall, het muziektheater voor het festival, een mooi plaatsje te kunnen geven en de bewoners zijn niet allemaal helemaal vrijwillig vertrokken – waren ze toch overwegend positief: de spotlights van de wereld staan op Azerbeidzjan gericht en ze zien dit als een zeldzame kans om aandacht te vragen voor de problemen die Azerbeidzjan nog heeft. Bovendien geeft een Eurovisie Songfestival aan dat Azerbeidzjan blijkbaar deel van Europa is, of er althans uitziet als Europa, en deel is van de Europese democratische cultuur. Maar eerlijk gezegd ook omdat ze in de Kaukasus het festival gewoon geweldig vinden en er trots op zijn dat hun Azerbeidzjan het mag organiseren.

Ik heb niks met het Eurovisie Songfestival, maar alleen omdat het in Azerbeidzjan is, ga ik zeker kijken!

Guido de Graaf Bierbrauwer, IKV Pax Christi

PS: Om aandacht te vragen voor de mensenrechtensituatie in Azerbeidzjan organiseren D66, ChristenUnie, PvdA, VVD, Jonge Democraten, Alfred Mozer Stichting, Amnesty International, COC Nederland en IKV Pax Christi in Amsterdam op 26 mei 2012 een alternatief festival: Douze Points for Freedom. Check http://www.douzepointsforfreedom.nl/. Komt allen!

Discussion on the opening of Ergneti market

The “People’s Party of the Republic of South Ossetia” opposes the re-opening of Ergneti market (closed by the Georgian authorities in 2004; before that a thriving trade place where thousands of Georgians and South Ossetians connected), which is currently being discussed in the media.

the old Ergneti market (photo: kavkasia.net)

What language to speak

Earlier his week, IKV Pax Christi hosted a film screening and discussion with filmmaker Mamuka Kuparadze, organised jointly with the Dutch branch of Amnesty International and Caucasus Interconnect. Mamuka’s Tbilisi-based Studio Re produces documentary films on questions related to conflict, and we had the chance to watch and discuss his latest movie: “Verdict of the August War“.

Gastblog Freek Landmeter: Gevangen in vrijheid

‘De verzonnen geschiedenis’ is de titel van het boek dat ik vorige week kreeg van de parlementsvoorzitter van de Armeense enclave Nagorno Karabach. Nagorno Karabach is een gebied in Azerbeidzjan dat twintig jaar geleden door Armenië is bezet; of zoals Armenië dat ziet, bevrijd.

Ik was in Nagorno Karabach om onze projecten te bezoeken en te spreken met vredesactivisten, politici en burgers.

Gefeliciteerd met je twintigste verjaardag!

Het is enigszins ongemerkt voorbij gegaan, maar het is twintig jaar geleden dat de USSR uit elkaar viel en de wereld een hele reeks nieuwe landen en net-nietlanden rijker werd. Sinds augustus vierden verschillende voormalig Sovjetrepublieken hun twintigjarige bestaan.

On ‘neutral documents’

Last week, Georgian Parliament passed a package of legal amendments to pave the way for the implementation of the ‘neutral ID and travel documents’ idea first raised in the July 2010 Action Plan for Engagement. There has been a lot of work done on these documents, with quite a lot of international advice and assistance, but how a document issued by the Georgian authorities is possibly going to be perceived as ‘neutral’ by the inhabitants of Abkhazia and South Ossetia is still a bit of a mystery to me.